Lato w pełni, a słońce zachęca do spędzania czasu na świeżym powietrzu. Jednocześnie rośnie nasza świadomość dotycząca zagrożeń UV i potrzeby ochrony skóry. Na rynku obecne są dwa rozwiązania: tradycyjny filtr w kremie oraz coraz popularniejszy filtr w tabletce. Obie formy obiecują bezpieczeństwo na słońcu, ale czy są tak samo skuteczne? Która metoda naprawdę zapewnia pełną ochronę UV i minimalizuje ryzyko oparzeń oraz długoterminowych uszkodzeń skóry? Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu z perspektywy nauki i praktyki dermatologów.
Filtr w kremie: Twoja niezawodna tarcza
Tradycyjne filtry w kremie od lat stanowią podstawę ochrony przeciwsłonecznej. Działają one na powierzchni Twojej skóry, tworząc barierę, która chroni przed szkodliwym promieniowaniem. Rozróżniamy dwa główne typy filtrów UV stosowanych w kosmetykach:
- Filtry mineralne (fizyczne): To substancje takie jak tlenek cynku i dwutlenek tytanu. Działają jak mikroskopijne lustra – odbijają i rozpraszają promienie UV, zanim te zdołają wniknąć w skórę. Są często polecane dla osób z wrażliwą skórą i dzieci, bo rzadziej wywołują podrażnienia.
- Filtry chemiczne (organiczne): Absorbują promieniowanie UV i przekształcają je w energię cieplną, która jest następnie bezpiecznie rozpraszana. Zazwyczaj oferują lżejsze konsystencje i nie bielą skóry.
Kremy z filtrem zapewniają natychmiastową i bezpośrednią ochronę UV. Ich skuteczność mierzy się wskaźnikiem SPF (Sun Protection Factor), który głównie odnosi się do ochrony przed promieniowaniem UVB, odpowiedzialnym za oparzenia słoneczne. Jednak dobrej jakości kremy z filtrem chronią również przed promieniowaniem UVA, które przyczynia się do fotostarzenia i zwiększa ryzyko nowotworów skóry, przenikając głębiej.
Filtr w tabletce: Wsparcie od wewnątrz czy samodzielny obrońca?
Coraz więcej mówi się o „filtrach w tabletce”, czyli suplementach diety zawierających składniki, które mają wspierać ochronę skóry przed słońcem „od wewnątrz”. Najczęściej spotyka się w nich:
- Beta-karoten: Prowitamina witaminy A, która odkłada się w naskórku, nadając skórze złocisty odcień. Jest silnym antyoksydantem, neutralizującym wolne rodniki powstające pod wpływem promieniowania UV.
- Likopen: Karotenoid z pomidorów, również silny przeciwutleniacz.
- Witamina E i C: Antyoksydanty, które wspierają walkę ze stresem oksydacyjnym i wzmacniają barierę ochronną skóry.
- Ekstrakty roślinne (np. Polypodium leucotomos): Niektóre badania sugerują, że mogą one zmniejszać wrażliwość skóry na słońce i redukować rumień posłoneczny.
Głównym mechanizmem działania tych suplementów na opalanie jest wzmocnienie wewnętrznych mechanizmów obronnych organizmu przed stresem oksydacyjnym wywołanym przez słońce. Mają one pomóc skórze radzić sobie z negatywnymi skutkami ekspozycji, a także czasem wspomóc uzyskanie ładniejszego kolorytu opalenizny.
Która metoda zapewnia pełne bezpieczeństwo na słońcu?
Pytanie o pełną ochronę UV jest niezwykle ważne, a odpowiedź jest jednoznaczna i zgodna z aktualnymi rekomendacjami dermatologów: filtr w kremie jest Twoją podstawową i niezastąpioną obroną. Filtr w tabletce może być co najwyżej uzupełnieniem.
Dlaczego filtr w kremie jest niezastąpiony?
- Bezpośrednia bariera: Kremy z filtrem tworzą fizyczną lub chemiczną barierę na powierzchni skóry. To oznacza, że promieniowanie UV jest blokowane, zanim zdąży uszkodzić komórki. Filtr w tabletce nie tworzy takiej bariery.
- Mierzalna i wysoka skuteczność: Wskaźnik SPF na kremach pozwala precyzyjnie określić poziom ochrony przed promieniowaniem UVB (odpowiedzialnym za oparzenia). SPF 30 blokuje około 97% UVB, a SPF 50 około 98%. Suplementy na opalanie oferują jedynie minimalną ochronę, szacowaną na SPF 2-5, co jest dalece niewystarczające.
- Ochrona przed UVA i UVB: Dobre kremy z filtrem chronią zarówno przed promieniowaniem UVA (powodującym fotostarzenie i uszkodzenia DNA), jak i promieniowaniem UVB (odpowiedzialnym za oparzenia). To pełna ochrona UV.
- Natychmiastowe działanie: Kremy działają od razu po nałożeniu, podczas gdy suplementy wymagają dłuższego okresu przyjmowania, aby nagromadzić się w organizmie.
Jakie jest ryzyko, jeśli zrezygnujesz z kremu na rzecz tabletek?
Ignorowanie kremu SPF na rzecz wyłącznie filtra w tabletce drastycznie zwiększa ryzyko oparzeń słonecznych. Oparzenia to nie tylko ból i zaczerwienienie; to przede wszystkim uszkodzenie DNA komórek skóry, które kumuluje się przez lata i znacząco zwiększa ryzyko nowotworów skóry, w tym najgroźniejszego czerniaka. Ponadto, brak zewnętrznej ochrony prowadzi do szybszego fotostarzenia, czyli powstawania zmarszczek, przebarwień i utraty jędrności.
Zalecenia dermatologów: Jak stosować obie metody?
Dermatolodzy są zgodni: najlepszą strategią jest połączenie filtra w kremie z rozsądną suplementacją.
Krem z filtrem SPF 30-50+ to podstawa
- Zawsze go stosuj: Niezależnie od tego, czy bierzesz suplementy, filtr w kremie jest Twoją pierwszą i najważniejszą linią obrony. Wybieraj produkt o szerokim spektrum (UVA/UVB) i odpowiednio wysokim SPF.
- Nakładaj obficie: Wiele osób używa zbyt małej ilości kremu. Standardowa dawka to około 2 mg na cm² skóry. Na całe ciało dorosłego człowieka to mniej więcej ilość odpowiadająca 6 łyżeczkom do herbaty.
- Reaplikuj regularnie: Co 2-3 godziny, a także po kąpieli, pływaniu, intensywnym poceniu się czy wytarciu ręcznikiem.
Suplementy na opalanie jako wsparcie
- Kiedy je włączyć? Jeśli chcesz dodatkowo wesprzeć skórę, rozpocznij suplementację z beta-karotenem i innymi antyoksydantami (jak witamina E, likopen) na 2-4 tygodnie przed planowaną, wzmożoną ekspozycją na słońce. Kontynuuj przez cały okres opalania.
- Korzyści: Pomogą one zredukować stres oksydacyjny, mogą wspomóc uzyskanie bardziej równomiernej opalenizny i wzmocnić naturalną obronność skóry. Pamiętaj jednak, że nie zastępują one zewnętrznego filtra.
- Ważne: Zawsze przestrzegaj zalecanych dawek. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Dodatkowe środki ostrożności
- Unikaj godzin szczytu: Pomiędzy 11:00 a 15:00 promieniowanie UV jest najsilniejsze. W tym czasie najlepiej przebywaj w cieniu.
- Odzież ochronna: Kapelusze z szerokim rondem, okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV oraz przewiewne ubrania to proste, a bardzo skuteczne metody ochrony.
W walce o bezpieczeństwo na słońcu, filtr w kremie jest Twoim głównym sprzymierzeńcem, zapewniającym pełną ochronę UV. Filtr w tabletce może być cennym dodatkiem, wzmacniającym wewnętrzne mechanizmy obronne skóry, ale nigdy nie powinien być traktowany jako jego zamiennik. Pamiętaj o tym, ciesząc się słońcem.
Marzena Kaczmarek
Zobacz też:
Fakturowanie w firmach jednoosobowych – jak uprościć biurokrację i uniknąć błędów?